Γράφει η Δρ. Ελευθερία Πειρουνάκη

Ο Προδιαβήτης, σύμφωνα με την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA), χαρακτηρίζεται από επίπεδα γλυκόζης στο αίμα που είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό αλλά χαμηλότερα από τα διαγνωστικά όρια του διαβήτη τύπου 2. Τα επίπεδα αυτά αναφέρονται είτε στη γλυκόζη νηστείας (100–125 mg/dL) είτε στην τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) που κυμαίνεται από 5.7% έως 6.4% (ADA, 2023).

Ο προδιαβήτης εντοπίζεται συχνά μέσω ετήσιων αιματολογικών εξετάσεων ή εξετάσεων στο πλαίσιο του check up, ιδιαίτερα σε άτομα με παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, η υπέρταση και το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Έχει υπολογιστεί ότι περίπου 1 στους 3 ενήλικες στις ΗΠΑ (περίπου 98 εκατομμύρια), έχουν προδιαβήτη, αλλά μόνο οι 2 στους  10 γνωρίζουν την κατάστασή τους.

Παράγοντες Κινδύνου και Αίτια του Προδιαβήτη

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση προδιαβήτη είναι παρόμοιοι με αυτούς που οδηγούν στον διαβήτη τύπου 2 και περιλαμβάνουν:

1. Ανθυγιεινός τρόπος ζωής: περιορισμένη κινητικότητα, κάπνισμα, μη υγιεινή διατροφή
2. Αύξηση σωματικού βάρους, υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία, αρτηριακή υπέρταση
3. Γενετικοί Παράγοντες: Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2 αυξάνει τον κίνδυνο προδιαβήτη.
4. Διαβήτης κύησης και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών στο ιστορικό
5. Ηλικία

Επιδράσεις και Επιπτώσεις του Προδιαβήτη

Εάν ο προδιαβήτης δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου 2, ο οποίος με τη σειρά του συνδέεται με καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, νεφρική ανεπάρκεια, διαβητική αμιβληστροειδοπάθεια και άλλες μίκρο- και μάκροαγγειακές επιπλοκές πχ. διαβητικό πόδι κτλ..

Η Αντιστροφή του Προδιαβήτη: Πρακτικές και Θεραπείες

Η καλή είδηση είναι ότι ο προδιαβήτης μπορεί να αναστραφεί. Παράγοντες όπως η υγιεινή διατροφή, η απώλεια βάρους και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικοί στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.

Διατροφή: Μια ισορροπημένη διατροφή με χαμηλά κορεσμένα λιπαρά, μειωμένα προστιθέμενα σάκχαρα και πλούσια σε φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Απώλεια βάρους: Έρευνες έχουν δείξει ότι η μείωση του σωματικού βάρους κατά 5-10% μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αντίσταση στην ινσουλίνη και να μειώσει τον κίνδυνο Διαβήτη.

Φυσική άσκηση: Η αμερικανική διαβητολογική εταιρεία προτείνει 150-300 λεπτά μέτριας αεροβικής άσκησης την εβδομάδα ή 75-150 λεπτά έντονης αερόβιας άσκησης σε συνδυασμό με προπόνηση αντιστάσεων 2 με 3 φορές την εβδομάδα για μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Διαχείριση του στρες και του ύπνου: Η χρόνια έκθεση στο στρες και η έλλειψη ύπνου επηρεάζουν αρνητικά τα επίπεδα ινσουλίνης και γλυκόζης. Ο ποιοτικός ύπνος και η βελτίωση των στρατηγικών διαχείρισης του στρες, μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση του σακχάρου στο αίμα (Αzam Ghorbani eta l 2015).

Φαρμακευτική αγωγή: Σε περιπτώσεις όπου ο προδιαβήτης δεν μπορεί να ελεγχθεί μόνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα ακόμα και σε προδιαβητική κατάσταση.

Προγράμματα Πρόληψης και Επιστημονικά Δεδομένα

Το Diabetes Prevention Program (DPP) στις ΗΠΑ έδειξε ότι η παρέμβαση στον τρόπο ζωής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 58% σε ενήλικες με προδιαβήτη. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα που έχασαν βάρος και διατήρησαν τη φυσική τους δραστηριότητα είχαν καλύτερα αποτελέσματα από εκείνους που έλαβαν μόνο φαρμακευτική αγωγή (Knowler et al., 2002).

Παράλληλα πλειάδα ερευνών υποδεικνύουν ότι οι διατροφικές αλλαγές και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας όχι μόνο μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη, αλλά βελτιώνουν και άλλους δείκτες υγείας, όπως η αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης. (Jun Wem Yan et al. 2020)

Συμπεράσματα και Συστάσεις

Ο προδιαβήτης είναι μια ανησυχητική κατάσταση, ωστόσο οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και η κατάλληλη καθοδήγηση από το γιατρό μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εξέλιξής του σε διαβήτη τύπου 2. Είναι ουσιαστικής σημασίας τα άτομα που βρίσκονται σε προδιαβητική κατάσταση να ενημερωθούν για τους τρόπους διαχείρισης του προβλήματος, καθώς και να ενταχθούν σε προγράμματα που προωθούν την απώλεια βάρους και τη φυσική δραστηριότητα.

Dr. med. Ελευθερία Πειρουνάκη

• Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος-Μεταβολισμός
• Διδάκτωρ του Παν/μίου LMU Μονάχου Γερμανίας
• Ειδική Διαβητολόγος της Γερμανικής Διαβητολογικής Κοινότητας
• Ειδική στην Οστεοπόρωση (Μέλος του Γερμανικού Συνδέσμου Οστεολογίας)