Γράφει η Δρ. Ελευθερία Πειρουνάκη Η διάγνωση του Διαβήτη είναι για πολλές έγκυες ένα ΣΟΚ. Μια σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση είναι σημαντική τόσο για την μητέρα όσο και για το παιδί.Τί πρέπει να γνωρίζουμε όλες οι μέλλουσες μανούλες για το διαβήτη κύησης:Τί είναι ο Διαβήτης κύησης;Η παθοφυσιολογία του Διαβήτη Κύησης και του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 είναι σχεδόν ίδια. Kατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης το σώμα της γυναίκας υπόκειται σε μια σειρά αλλαγών που την προετοιμάζουν να υποστηρίξει τις ανάγκες του εμβρύου.Αυτό σημαίνει αλλαγές τόσο σε καρδιακό, αναπνευστικό, αιματολογικό, νεφρικό όσο και σε μεταβολικό επίπεδο. Μία σημαντική παράμετρος του τελευταίου, είναι οι αλλαγές στην ευαισθησία απέναντι στην Ινσουλίνη. Στην αρχή της εγκυμοσύνης, η Ινσουλινοευαισθησία αυξάνεται με σκοπό να βοηθήσει την είσοδο της γλυκόζης στα λιποκύτταρα. Με τον τρόπο αυτό, θα αυξηθούν τα ενεργειακά αποθέματα που θα χρειαστούν προς το τέλος της κύησης.Ωστόσο καθώς προχωράει η εγκυμοσύνη, μια σειρά τοπικών και πλακουντιακών ορμονών (π.χ. οιστρογόνα, λεπτίνη, κορτιζόλη, πλακουντιακή αυξητική ορμόνη) δημιουργούν μια κατάσταση Ινσουλινοαντίστασης. Σαν αποτέλεσμα, αυξάνεται η γλυκόζη στο αίμα και αυτή η περίσσεια μεταφέρεται μέσω του πλακούντα στο έμβρυο που πυροδοτεί την ταχεία αύξηση/ανάπτυξη του. Αυτή η ήπια Ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε αύξηση της ενδογενούς παραγωγής γλυκόζης και επομένως στην περαιτέρω αύξηση της γλυκόζης και των επιπέδων των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα.Έρευνες σε ζώα έχουν δείξει πως η ομοιόσταση της γλυκόζης σε  έγκυες αντισταθμίζεται μέσω της υπερτροφίας και υπερπλασίας των β-κυττάρων του παγκρέατος, όπως επίσης και μέσω της αυξημένης παραγωγής Ινσουλίνης (GSIS). Ο σημαντικός ρόλος των πλακουντιακών ορμονών στην πυροδότηση όλων των προαναφερθέντων μηχανισμών, αποδεικνύεται από το γεγονός, πως όταν μια έγκυος γεννήσει, η ευαισθησία της στην Ινσουλίνη επιστρέφει κατά κανόνα στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν την εγκυμοσύνη.Όταν όμως οι προσαρμοστικές αυτές αλλαγές δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, οδηγούμαστε σε Διαβήτη Κύησης! Οι έγκυες με διαβήτη κύησης χαρακτηρίζονται από σχετικά μειωμένη έκκριση ινσουλίνης, καθώς και από μειωμένη ευαισθησία των ιστών στη δράση της ινσουλίνης. Τί συνέπειες έχει ο Διαβήτης κύησης;Ο Διαβήτης κύησης ενδέχεται να δημιουργήσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη τόσο για τη μητέρα, όσο και για το έμβρυο.  Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η αντίσταση στην Ινσουλίνη είναι παροδική και παρέρχεται μετά την γέννα. Οι γυναίκες όμως που τον έχουν εκδηλώσει, εμφανίζουν αυξημένο ρίσκο να νοσήσουν από Διαβήτη τύπου 2 κατά τη διάρκεια της ζωής τους.Πιο συγκεκριμένα:Επιπλοκες για την μητερα:

• Αυξημένος κίνδυνος ουρολοιμώξεων
• Αυξημένος κίνδυνος προεκλαμψίας
• Μεγάλη αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
• Επιδείνωση μιας ήδη υπάρχουσας ρετινοπάθειας
• Διαταραχές του μεταβολισμού με συνοδές υπεργλυκαιμίες
• Καθίσταται δύσκολη η διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού
• Αυξημένος κίνδυνος αποβολής

Επιπλοκές για το έμβρυο:

• Διαταραχές αιμάτωσης του πλακούντα
• Μακροσωμία, Υδράμνιο
• Αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης συγγενών ανωμαλιών (π.χ. υδρονέφρωση, νεφρική υποπλασία, αορτική στένωση, μυοκαρδιοπάθεια, μεσοκοιλιακά ελλείματα, μετάθεση μεγάλων αγγείων, τετραλογία Fallot, δισχιδής ράχη, ολοπροσεγκεφαλία, ανεγκεφαλία, αγενεσία ιερού οστού)
• Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμού του εμβρύου λόγω μακροσωμίας σε περίπτωση φυσιολογικού τοκετού

Πως γίνεται η διάγνωση του διαβήτη κύησης;Η διάγνωση του διαβήτη κύησης γίνεται μέσω ενός τεστ σακχάρου. Η εξέταση ενδείκνυται μεταξύ της 24^ης και 28^ης εβδομάδας της κύησης. Οι έγκυες πρέπει να είναι νηστικές και το τεστ πραγματοποιείται το πρωί. Η έγκυος πρέπει να πιει 75gr γλυκόζης αραιωμένης σε 200ml νερού. Το σάκχαρο μετριέται πριν και μετά. Η διάγνωση του διαβήτη κύησης τίθεται όταν πληρείται ένα από τα ακόλουθα 3 κριτήρια:

• Νηστική πριν από το τεστ >92 mg/dl
• 1 ώρα μετά Σάκχαρο >180 mg/dl
• 2 ώρες μετά Σάκχαρο >153 mg/dl

Οι γυναίκες με πολλούς παράγοντες κινδύνου, όπως για παράδειγμα:

• Παχυσαρκία
• Ιστορικό Διαβήτη στην οικογένεια και
• Ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών

συνιστάται να ελέγχονται από το 1^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.Πως αντιμετωπίζεται ο διαβήτης κύησης;Από την στιγμή που θα γίνει η διάγνωση του διαβήτη κύησης, η αντιμετώπιση πρέπει να γίνει από ειδικούς γιατρούς. Η έγκυος πρέπει να εκπαιδευτεί και να ενημερωθεί για το πως να μετράει το σάκχαρό της, τι είδους διατροφή να ακολουθήσει και σε περίπτωση που χρειαστεί Ινσουλινοθεραπεία πώς να την πραγματοποιήσει. Οι γυναίκες  με διαβήτη κύησης πρέπει να φροντίζουν να τρέφονται υγιεινά και με πολλές εναλλαγές, με τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.Αυτό σημαίνει: πολλά λαχανικά, φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης. Το λίπος ζωϊκής προέλευσης θα πρέπει να είναι αρκετά περιορισμένο. Το ανώτατο όριο αύξησης βάρους που έχει οριστεί από τον γυναικολόγο δεν θα πρέπει να ξεπεραστεί. Η περαιτέρω αύξηση βάρους καθιστά την θεραπευτική αντιμετώπιση πιο δύσκολη, καθώς αυξάνει την ινσουλινοαντοχή.Επιπρόσθετα, η επαρκής άσκηση, οδηγεί στη βελτίωση των τιμών του σακχάρου. Ιδανικός κανόνας είναι: τρεις φορές την εβδομάδα, 30 λεπτά συνδυασμού αερόβιας και αναερόβιας άσκησης.Στόχος είναι οι τιμές του σακχάρου πριν το φαγητό να είναι κάτω από 95mg/dl και 1 ώρα μετά το γεύμα κάτω από 140mg/dl.Εάν δεν επαρκούν τα προαναφερθέντα μέτρα αλλαγής τρόπου ζωής και η αντίσταση στην ινσουλίνη χειροτερεύει, τότε η θεραπεία πρέπει να εντατικοποιηθεί μέσω ενέσεων Ινσουλίνης. Γύρω στο 20% των γυναικών με διαβήτη κύησης καταλήγει σε αγωγή με Ινσουλίνη.Τι συμβαίνει κατά την διάρκεια της γέννας;Κατά την διάρκεια της γέννας είναι απαραίτητη η παρουσία ενός έμπειρου ενδοκρινολόγου. Εάν πρόκειται για έγκυο που η πάθηση δύναται να αντιμετωπιστεί διατροφικά χωρίς ενέσεις ινσουλίνης και εφόσον δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι που να συνιστούν το αντίθετο, μπορούμε να προχωρήσουμε σε φυσιολογικό τοκετό. Οι μετρήσεις σακχάρου κατά τη διάρκεια της γέννας από το ιατρικό προσωπικό είναι απαραίτητες μόνο σε έγκυες που αντιμετωπίζονται με ινσουλίνη.Γέννησα και τώρα τι;Μετά τη γέννα, το σάκχαρο σταθεροποιείται ως επί το πλείστον άμεσα, έτσι ώστε η ινσουλίνη να σταματάει σχεδόν αμέσως. Κατά την διάρκεια παραμονής στο μαιευτήριο πραγματοποιείται τακτικός έλεγχος προκειμένου να αποφασιστεί το είδος της θεραπείας που θα συνεχιστεί.Επειδή οι γυναίκες που έχουν αναπτύξει Διαβήτη κύησης είναι πολύ πιο πιθανό να νοσήσουν σε Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 πρέπει να τονίζονται πάντα τα εξής σημαντικά σημεία:

• Θηλασμός του παιδιού μετά τη γέννα. Ιδιαιτέρως μετά από Διαβήτη κύησης, ο θηλασμός κατέχει θέση υψίστης σημασίας τόσο για την μητέρα όσο και για το παιδί. Έρευνες έχουν δείξει πως μέσω αυτού μπορει να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 στις γυναίκες, όπως επίσης και να περιοριστεί σημαντικά η πιθανότητα παχυσαρκίας του παιδιού μελλοντικα.
• Υγιεινή διατροφή και άσκηση
• Διατήρηση του βάρους στα φυσιολογικά επίπεδα
• Τακτικός ενδοκρινολογικός έλεγχος

 Dr. med. Ελευθερία Πειρουνάκη ▪️ Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος-Μεταβολισμός ▪️ Διδάκτωρ του Παν/μίου LMU Μονάχου Γερμανίας ▪️ Ειδική Διαβητολόγος της Γερμανικής Διαβητολογικής Κοινότητας ▪️ Ειδική στην Οστεοπόρωση (Μέλος του Γερμανικού Συνδέσμου Οστεολογίας)Πηγές:

• Deutsche Diabetes Gesellschaft, Leitlinien
• Di Cianni G., Miccoli R., Volpe L., Lencioni C., Del Prato S. Intermediate metabolism in normal pregnancy and in gestational diabetes. Diabetes Metab. Res. Rev. 2003;19:259–270.
• Catalano P.M., Tyzbir E.D., Roman N.M., Amini S.B., Sims E.A. Longitudinal changes in insulin release and insulin resistance in nonobese pregnant women. Am. J. Obstet. Gynecol. 1991;165:1667–1672.
• Phelps R.L., Metzger B.E., Freinkel N. Carbohydrate metabolism in pregnancy: XVII. Diurnal profiles of plasma glucose, insulin, free fatty acids, triglycerides, cholesterol, and individual amino acids in late normal pregnancy.  J. Obstet. Gynecol. 1981;140:730–736
• Parsons J.A., Brelje T.C., Sorenson R.L. Adaptation of islets of Langerhans to pregnancy: Increased islet cell proliferation and insulin secretion correlates with the onset of placental lactogen secretion. 1992;130:1459–1466
• Ryan E.A., O’Sullivan M.J., Skyler J.S. Insulin Action During Pregnancy: Studies with the Euglycemic Clamp Technique. Diabetes. 1985;34:380–389